İzhar

Lazım Fiiller

و هو على نوعين لازِمٌ و مُتَعَدٍّ. فَللازمُ ما يَتِمُّ فَهْمُهُ بِغَيْرِ ما وَقَعَ عليهِ الفِعْلُ، نحو؛ قَعَدَ زَيْدٌ. و لا يَنْصِبُ المفعولَ بِهِ بِغَيْرِ حَرْفِ الجَرِّ

و هو ve o, yani fiil; على نوعين iki nevi üzeredir, o iki nevi: لازِمٌ و مُتَعَدٍّ lazım fiil ve müteaddi fiildir. فَللازمُ lazım fiile gelince; ما öyle bir şey ki, o lazım fiil ki; يَتِمُّ tamam olur, فَهْمُهُ onu anlama, yani delalet ettiği eylemi fehm etmek tamam olur, بِغَيْرِ gayrısı ile, haricinde, başka bir şey ile; ما o şey ki (başkası olan şey); وَقَعَ vaki oldu, gerçekleşti, عليهِ o şeyin üzerine, الفِعْلُ fiil, oluş, eylem. نحو bahsedilen lazım fiile misal; قَعَدَ زَيْدٌ “Zeyd oturdu” gibidir, bu cümledeki قَعَدَ fiili gibidir. و لا يَنْصِبُ (lazım fiil) nasb etmez, المفعولَ بِهِ mefulün bihi, yani hadesten etkilenen nesne yada şeyi; بِغَيْرِ حَرْفِ الجَرِّ harfi cerr olmaksızın,

Metnin Toplu Manası; Fiil iki nevi’dir. Bunlar; lazım ve müteaddi’dir. Lazım fiil’e gelince; O lazım fiil öyledir ki, o fiil üzerine bir şey vaki olmaksızın manası anlaşılan (tam olan) fiildir. Misal; قَعَدَ زَيْدٌ “Zeyd oturdu” gibi. Bu misalde قَعَدَ fiili lazım fiildir. Görüldüğü gibi قَعَدَ fiili üzerine bir şey olmaksızın, fiilin manasını fehmedilebiliyoruz. Bu yüzden قَعَدَ fiili lazım bir fiildir. Lazım fiil, harfi cer olmaksızın bir mefulü nasb etmez.

İlgili Makaleler